نقره از دیروز تا امروز
انواع زیورآلات نقره ؛ از دیروز تا امروز
نقره دارای کاربردهای بسیار متنوعی است.
هرچند برای بیشتر افراد تنها جنبه زینتی این فلز قیمتی حائز اهمیت است. ازاینرو در این مقاله بهطور تخصصی به سراغ معرفی انواع زیورآلات نقره رفتهایم.
تاریخچه زیورآلات
محل و زمانی که اولین بار بشر از زیورآلات استفاده نمود، هنوز مشخص نیست. بااینحال، جنس زیورآلات اولیه از صدف، چوب، سنگهای سرخ و… بوده است. برخی گردنبند ساختهشده از صدف در حدود ۱۰۰هزار سال پیش و برخی گردنبند ساختهشده از استخوان ماهی مربوط به ۲۵هزار سال پیش را اولین جواهر زینتی دنیا میدانند.
یک گردنبند قیمتی با قدمتی حدود ۴۲۰۰ سال قبل از میلاد از جنس مرجان که در تبت کشف شده، بهعنوان گران قیمتترین زینت باستانی شناخته میشود. بعدها با پیشرفت فناوری و یادگیری شیوه ذوب فلزات، بشر از انواع زیورآلات فلز نیز که عموما به شکل تخت ساخته میشدند، برای زینت خود استفاده نمود. زیور برنزی متعلق به حدود ۱۸۰۰ سال قبل از میلاد در اسکاتلند و زیور فلزی مربوط به ۸۰۰ سال پیش از میلاد از مشهورترین جواهرات باستانی هستند.
برخلاف سالهای اخیر، در گذشته جواهرات کمتر بهعنوان شئی زینتی مورداستفاده قرار میگرفتند. اقوام اولیه با نوع نگاهی که به مقوله جادو داشتند، در تلاش بودند تا با شبیهسازی طبیعت، ایجاد طلسم و… تاثیرات دلخواه خود را بر طبیعت دیکته کنند. یکی از روشهای پرکاربرد استفاده از انواع گردنبند، دستبند و پابندهایی بود که در کنترل شیاطین و… موثر بودند.
از سوی دیگر بعضی مواقع این زیورآلات باستانی، بهمنظور نشان دادن تعلقخاطر به گروه، قبیله، سرزمین و… مورد استفاده قرار میگرفتند. در برخی قبایل افراد بهوسیله تعداد مهرهها، اندازه و جنس آنها موقعیت خود را به دیگران نشان میدادند.
بااینحال اولین استفاده از زیورآلات به شکل امروزی مربوط به ۳۰۰۰ سال پیش در منطقه تمدنی ایران میشود. از این زمان رفتهرفته، به جنبه زیبایی زیورآلات توجه بیشتری شد. تا جایی که ثروتمندان بهمنظور نشان دادن میزان تمکن مالی خود، بیش از هر چیز از جواهرات و زیورآلات کمیاب و خاص کمک گرفتند.
شکل و شیوه ساخت زیورآلات نیز در طول زمان دستخوش تغییرات زیادی شد. بهگونهای که امروزه ساخت و تولید هرگونه زیوری نیاز به تخصص، ماشینآلات و تجربه فراوانی دارد.
گردنبند
بهجرات میتوان باستانیترین قطعه زیور مردانه یا زنانه را گردنبند دانست. امروزه نیز گردنبند همچنان برای هر دو جنس قابلاستفاده است. همانند سایر زیورآلات، گردنبند در ابتدا بهوسیله قطعاتی از سنگ، مهره، صدف و استخوان ساخته میشد. بعدها در عصر برنز با بهکارگیری فلزات رونق و شیوه استفاده از گردنبند نیز بهطورکلی دگرگون شد.
مدلهای محبوب گردنبند از ابتدا تاکنون بارها دستخوش تغییر شدهاند. بهگونهای که با تقریب بسیار بالایی با نگاهی به شیوه ساخت، مدل و نوع قطعات و سنگهای بهکاررفته در آنها میتوان، دوره تاریخی و محل ساخت گردنبند را حدس زد.
بااینحال از حدود سیصد سال پیش، رفتهرفته شکل گردنبند تحت تأثیر افزایش قدرت و نفوذ اروپا قرارگرفته و تقریبا از خلاقیتهای قومی در ساخت آن کاسته شد. هرچند کماکان در بسیاری نقاط جهان ازجمله هند، مدلهایی بسیار خاص از این نوع زیور ساخته میشود که بهنوعی شناسنامه و هویت قومی این مناطق محسوب میشوند.
بهطورکلی گردنبند بر اساس طول و شکل ساخت دستهبندی میشود. به گردنبندهایی با طولی کمتر از ۳۵ سانتیمتر چوکر، تا ۴۵ سانتیمتر پرنسس، تا ۵۶ سانتیمتر متین، تا ۷۵ سانتیمتر اپرا میگویند. استفاده از هر نوع از این گردنبندها بهطور مستقیم به فیزیک بدنی، نوع لباس و شیوه آرایش فرد بازمیگردد. بهعنوانمثال پوشیدن گردنبندهای بلند، برای افرادی لاغراندامی که لباس یقهبسته میپوشند، توصیه میشود.
عامل محدودکنندهای برای استفاده از نگین ازنظر نوع و تعداد وجود ندارد. ازاینرو تنها بودجه افراد بهعنوان فاکتور تعیینکننده، نقش اساسی را در انتخاب سنگ بازی میکند. بااینحال گردنبند نقره با نگینهای مصنوعی بهعنوان یکی از محبوبترین زیورآلات در سطح جهان شناخته میشود. چراکه علاوه بر زیبایی چشمگیر، از قیمت مناسبی برخوردار بوده و بهعنوان کالای سرمایهای نیز قابلاستفاده است.
دستبند
بهنوعی سحرآمیزترین و اسرارآمیزترین زیور جهان شناخته میشود. در گذشته بیشتر خواص سحری، دفع چشمزخم، بلایا و… داشت. کهنترین دستبند جهان در یک غار در منطقه روسیه کشف شده است. براساس بررسیهای انجامشده این دستبند بیش از ۴۰هزار سال قدمت دارد.
در عصر حاضر نیز در قسمتهایی از بلغارستان با پوشیدن دستبند به استقبال بهار میروند. در هند زنان بهوسیله پوشیدن تعداد زیادی دستبند قدرت تمکن مالی خود را نشان میدهند. در آمریکای لاتین نیز بهوسیله دستبند خطر شیاطین را دفع مینمایند.
افزون بر استفاده از دستبند بهعنوان یک زیور، میتوان به کاربردهای ویژه آن در پزشکی، انتقال مفهوم و نمادی هویتی اشاره نمود. بهعنوانمثال اعضای انجمن حمایت از بیماران سرطانی با پوشیدن رنگی خاص از دستبند، همبستگی خود را نشان میدهند.
دستبندهای زینتی بر اساس شکل و نوع ساخت بهصورت زیر طبقهبندی میشوند
۱- النگو:
معمولا بین ۳ تا ۶ میلیمتر قطر دارد. بهصورت یکپارچه از فلزات قیمتی نظیر طلا و نقره ساخته میشود.
۲- دستبند مهرهای، تسبیحی:
همانطور که از نامش پیداست، از کنار هم قرار گرفتن تعداد زیادی مهره ساخته میشود.
۳- چرم:
در ساخت آن از چرم مصنوعی یا طبیعی استفاده میشود.
۴- زنجیر:
از کنار هم قرار گرفتن حلقههای طلا و نقره یا پلاتین ساخته میشود.
۵- هلالی:
به شکل یک نیمدایره فلزی ساخته میشود. هرچند در سالهای اخیر استفاده از آن رواج بیشتری یافته؛ اما در عمل الهام گرفته از مدلهای اولیه دستبند است.
۶- اسپرت:
بیشتر از قطعات پلاستیکی و توسط شرکتهای تولیدکننده لوازم ورزشی ساخته میشود.
۷- فانتزی:
بهطورکلی هیچ الگویی در ساخت آن وجود ندارد، بااینحال میتوان استفاده خلاقانه از اشکال سهبعدی، نمادها و مواد را در آن دید.
دستبند نقره به دلیل قیمت نسبتا مناسب و سهولت ساخت با تنوع بسیار در بازار وجود دارد. تا جایی که امکان استفاده از آن برای هر نوع سلیقهای ممکن است.
انگشتر
حداقل از ۲۵۰۰ سال پیش در منطقه میانرودان، استفاده از انگشتر رواج داشته است. تا به امروز هیچ زیور مردانه یا زنانهای بهاندازه انگشتر نتوانسته درزمینه انتقال پیام و نمادها موفق عمل کند. بهگونهای که در قسمتهای اعظمی از دنیا، هدیه دادن انگشتری زوجین به یکدیگر بهعنوان بخشی جداییناپذیر از سنت ازدواج شناخته میشود.
انگشتری تقریبا میتواند از هر چیزی ازجمله فلزات گرانبها، شیشه، چوب و حتی پلاستیک ساخته شود. بااینحال به دلیل سهولت استفاده، وزن و قیمت نسبتا پایین معمولا افراد به سراغ خرید انگشتر نقره یا طلا میروند.
استفاده از انگشتر در هر انگشت معنا و مفهوم خاص خود را دارد. بهعنوانمثال استفاده از انگشتری در انگشت شست دست بهعنوان سمبلی از قدرت و تمکن مالی شناخته میشود. همزمان استفاده از حلقه انگشتر در انگشت چهارم دست معمولا به معنای ازدواج، تعهد و عشق و علاقه است.
افزون بر این در بخش نمادها و نشانهها چه از سوی فرقهها، گروهها، دستهها و حتی انجیاوها استفاده از انگشتری حامل بار و پیام معنای خاصی است. افراد برای نشان دادن تعلقخاطر خود از نوعی نشان درجشده روی انگشتری بهره میبرند.
در پایان، نوع نگین بهکاررفته در انگشتر نیز خود حامل مضمون و پیامی روشن است. علاوه بر این در برخی فرهنگها که قائل به تأثیر نوع نگین انگشتر بر روح و روان فردی هستند، مردم با به دست کردن انگشتری با نگینهای چون عقیق، زمرد، در، یشم، الماس، یاقوت، و… به آرامش دست پیدا میکنند.
گوشواره
اولین تمدنی که از گوشواره استفاده نمودهاند، عیلامیها هستند. پسازآن رفتهرفته استفاده از گوشواره در بین سایر قومها و تمدنها رواج یافت. بهگونهای که نهتنها در آثار بهجامانده از دوران ساسانیان میتوان استفاده از گوشواره طلا را بهوفور مشاهده نمود، بلکه نشانههای بسیاری، حاکی از استفاده هخامنشیان از گوشواره نیز در دست است.
میتوان گفت گوشواره بیش از هر زینت دیگری در منعکس ساختن یا تکمیل زیبایی صورت اهمیت دارد. چراکه کافی است تنها با تغییر در اندازه، جنس یا حتی شیوه استفاده از آن، هر بینندهای را مبهوت سازید. ازاینرو اصول و قوانین زیبایی شناسانه زیادی نیز در رابطه با گوشواره و نحوه ست کردن آن بالباس، فرم صورت و رنگ پوست وجود دارد که در دیگر مقالات بهطور گسترده به آنها پرداختهایم.
گوشواره نقره به دلیل خواص ویژه این فلز، ست شدن رنگ آن با هر نوع پوستی و در نهایت قیمت بسیار پایین آن، قطعا بخشی جداییناپذیر از لوازم زینتی هر زنی را تشکیل میدهد. خرید گوشوارههای فانتزی و کلاسیک نیز فارغ از جنس و نحوه ساخت آنها همواره انتخاب مناسبی محسوب میشوند.
سرویس نقره و طلا
سرویس یا ست نقره و طلا به علت تعداد بالای قطعات و وزن نسبتا زیاد آنها، بهعنوان مهمترین بخش زیورآلات هر زن محسوب میشوند. تاریخ دقیقی از نحوه شروع استفاده از جواهرات بهصورت ست کامل در دسترس نیست. بااینحال قطعا ابتدا طبقه اشراف و ثروتمندان به سراغ استفاده از قطعات طلا و جواهر با هارمونی ازنظر رنگ، جنس و شکل رفتهاند.
در هنگام خرید ست زیورآلات باید به چند نکته اساسی توجه داشته باشید
۱- میزان بودجه
۲- نحوه و نوع استفاده
۳- سن، رنگ پوست و خصوصیات ظاهری
۴- مد و ترندهای زیورآلات
پس از بررسی آیتمهای فوق به ترتیب اولویت، بهراحتی میتوانید ست جواهرات خود را انتخاب کنید. درصورتیکه بودجه زیادی ندارید، راهکار سادهای پیش روی شما است. برای خرید نیم ست زیورآلات بین ۳۰ تا ۵۰ درصد کمتر هزینه میکنید. درعینحال با در نظر گرفتن موارد زیر، امکان استفاده مطلوب از آن را خواهید داشت.
۱- هماهنگی با سایر زیورآلات ازنظر شکل، نوع، جنس
۲- میزان اجرت ساخت
همزمان راهکار دیگری نیز برای خرید بهینه ست یا نیمست زیورآلات وجود دارد. بهجای سردرگمی در هنگام سفارش کالای موردنظرتان، کافی است به سراغ ست یا نیمست نقره بروید. این فلز بهسادگی با هر نوع لباس و رنگ پوستی در هماهنگی کامل قرار میگیرد. افزون بر این برای سهولت در هماهنگی نیمست خریداری شده با سایر اکسسوریهایتان به سراغ مدلهای ساده یا کلاسیک بروید. از خریداری نیمست یا ست نقره با طرحهای فانتزی درجایی که بودجه محدودی دارید، خودداری نمایید.
پابند
ماجراهای بسیار جالبی درباره پابند وجود دارد. اولین بار حداقل ۸۰۰۰ سال پیش در جنوب آسیا از پابند یا خلخال استفاده گردید. حدود ۱۸۰۰ قبل از میلاد نیز در قسمتهایی از اروپا پابند بهعنوان یک زیور زنانه رایج شد. در سالهای اخیر پس از مدتها بیتوجهی صنعت مد به این قطعه خاص، دوباره در یکترند جهانی زنان پیشرو به سراغ این زیور دوستداشتنی رفتند.
فارغ از بحث زیباییشناختی پابند، این قطعه در بسیاری فرهنگها دارای کارکردی کاملا آیینی است. بهعنوانمثال در بخشهای زیادی از هندوستان زنان با به پا کردن این زیور حضور خود را اعلام نموده و بهاینترتیب از بروز آسیب احتمالی ناخواسته به حیوانات کوچک اجتناب مینمایند.
در شعر و ادب پارسی نیز در رابطه با پابند اشعار فراوانی سروده شده که نشان از اهمیت فوقالعاده بالای این زیور در میان مردم آن اعصار داشته است. پابندهای مدرن معمولا ایجاد سروصدا نمیکنند و معمولا از یکرشته بسیار ظریف از زنجیر ساختهشدهاند.
پابند نقره به دلیل عدم بروز حساسیتهای پوستی از یکسو و قیمت بسیار پایینی که دارد بهعنوان گزینه اول به کلیه کاربران گرامی توصیه میشود. درصورتیکه پوستی بسیار روشن دارید، میتوانید از پابند نقره با روکش طلا نیز استفاده کنید. بااینحال استفاده از پابند طلا یا سنتیتک بههیچعنوان توصیه نمیشود. چراکه امکان پاره شدن زنجیر و جدا شدن آن در هنگام فعالیتهای روزمره وجود دارد.
دکمهسردست و گیره کروات
برخلاف سایر زیورآلات ذکرشده در این مقاله دکمهسردست و گیره کروات معمولا بهعنوان اکسسوریهای مردانه شناخته میشوند. از زمان ابداع دکمه حداکثر چیزی حدود ۴۰۰۰ سال و از زمان ابداع کروات به شکل امروزی حدود ۴۰۰ سال میگذرد. هرچند زمان استفاده از اکسسوریهای مرتبط با این دو، عمری بهمراتب کوتاهتر دارند.
در ابتدا طبقه اشراف بهمنظور نشان دادن تمایز هرچه بیشتر خود با سایر طبقات اجتماعی به سراغ استفاده از دکمه سرآستین رفتند. با توجه به این مساله کماکان دکمه سرآستین بهعنوان جزئی غیرضروری و البته نشاندهنده ثروت و مکنت مالی افراد به کار میرود.
تقریبا شیوه مشترکی برای ساخت دکمه سرآستین وجود ندارد. از هر نوع فلز، چوب، استخوان و سنگی میتوان برای آراستن لباس استفاده نمود. بااینحال استفاده از دکمه سردست نقره به دلیل قیمت فوقالعاده کمتر و جلوه بسیار زیبایی که دارد، در بین عوام مرسومتر است. گیره کروات نقره نیز به همین دلایل از محبوبیت بیشتری برخوردار است. با این تفاوت که بعضا انواع مدلهای دستساز را نیز میتوان با قیمت نسبتا مطلوبی خریداری نمود.
ماجرای زیورآلات…
زمان استفاده از زیورآلات به هزاران سال پیش بازمیگردد. در ابتدا بشر بهمنظور دفع خطر شیاطین، افزایش برکت، نشان دادن تعلقخاطر و… به سراغ استفاده از چنین اکسسوریهای روی آورد. بااینحال امروزه زیورآلات بیشتر بهمنظور جلب نظر سایرین و جلوه بخشی هرچه بیشتر به کار میروند. زیورآلات نقره با قیمت پایینتر، دوام بالا، سهولت استفاده و ساخت، بیشترین استقبال را نسبت به سایر زیورآلات دارند.
فروشگاه مد و کلاس ضمن تشکر از مطالعه این مقاله، شمارا دعوت به مشاهده گالری جواهرات خود مینماید.